Największy? Najstarszy? A może na kółkach? Ratusze mogą okazać się budynkami z ciekawą historią i niebanalną architekturą, które przyciągną turystów i wprawią w osłupienie niejednego przechodnia. Questing jako forma turystyki, może ocalić od zapomnienia historie wypisane na murach tych obiektów.
Questing to interaktywny sposób zwiedzania i poznawania danego miejsca, jego historii, zabytków oraz charakterystycznych obiektów. Dzięki nieszablonowemu przekazywaniu informacji – często w formie zagadek, rebusów, bądź zadań terenowych – znacznie uatrakcyjnia zwiedzanie, przez co lepiej trafia nawet do najmłodszej grupy turystów. Głównym zadaniem questingu jest więc dbanie o dziedzictwo kulturowe, historyczne i architektoniczne.
Ratusz, Buleterion, Kuria – skąd właściwie nazwa
Ratusz w starożytnej Grecji nazywany był Buleturerion, a w Rzymie określano go mianem Kurii. Współczesne słowo ma swoją etymologię w języku niemieckim, gdzie niem. Rathaus, znaczy tyle co dom rady. Pomimo różnego nazewnictwa, obiekty te wszędzie pełniły tę samą funkcję – spotkań najwyższych urzędników w mieście. Najczęściej sytuowano je w samym centrum rynku, przez co stawały się najważniejszą świecką budowlą średniowiecznego miasta i siedzibą władz. Ratusze często pełniły wiele funkcji: obronne, strażnicze, sądowniczo-więzienne, a nawet sakralne. Z czasem architektura użytkowa ewoluowała w architekturę pałacową, czyli oprócz spełniania swoich zadań, miała również zachwycać.
Ratuszowa wiedza
Mieszkając w miastach, przechodząc codziennie tymi samymi drogami, nie zwraca się często uwagi na szczegóły otaczającej rzeczywistości. Gdyby jednak udało się na chwilę stanąć przy zabytkowym ratuszu i zastanowić się nad jego historią, co można o nim powiedzieć? Prawdopodobnie oprócz tego, że ma zegar, jest stary i podoba nam się lub nie, to nic więcej.
Żyjemy w czasach zdominowanych przez obraz. Informacje ikonograficzne przyswajamy dużo łatwiej, szybciej i trwalej niż słowo pisane –wyjaśnia Jonasz Wiercioch, doświadczony trener questingu – Stąd też zauważalne, duże braki wśród młodzieży na temat zabytków oraz historii związanej z ich regionem, która jest naszym dziedzictwem kulturowym, o którym należy pamiętać i dbać. Quest jest atrakcyjną formą pisaną, która nadaje suchym faktom atrakcyjność, a także nową świeżość. Dzięki zagadkom, rebusom, zdjęciom czy zadaniom terenowym doskonale dociera do najmłodszych. A o ich uwagę przede wszystkim należy walczyć. – kontynuuje Jonasz Wiercioch.
Ratusz w każdym mieście? Nie do końca
Spośród 908 polskich miast[1], niemalże każde posiada ratusz. Krakowski rynek pomimo, że jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na turystycznej mapie Polski, nie może pochwalić się takim obiektem. Ten jeden z największych placów w Europie zdobi jedynie samotna wieża. W 1809 roku Kraków wszedł w skład powołanego przez Napoleona Księstwa Warszawskiego, a w 1815 roku stał się Wolnym Miastem. Wówczas sami krakowianie podejmowali decyzje dotyczące miejskich spraw. Ich decyzją było… wyburzenie ratusza, który uważali za zbędny. Na szczęści krakowski przykład, jest jednym z niewielu. W większości polskich miast możemy obserwować ratuszowe budowle.
Polskie perełki
Największy i najstarszy ratusz w Polsce zdobi wrocławski rynek. Uważany jest on za jeden z najlepiej zachowanych ratuszy w kraju. W Toruniu natomiast znajduje się jeden z największych ceglanych ratuszy w Europie, a jego wieża uważana jest za najstarszą w Europie Środkowej i Wschodniej. Najwyższa wieża ratuszowa, ponad 80 m wysokości, zdobi siedzibę władz miejskich w Gdańsku. Druga co do wysokości mieści się w Głogowie. Ciekawostka związana z tym zabytkiem głosi, że w XIX wieku zegar na wieży ratuszowej miał odwrotne ustawienie wskazówek – duża pokazywała godziny, mała minuty.
Po drugiej stronie skali mamy najprawdopodobniej najmniejszy drewniany ratusz w Polsce, który mieści się w małym miasteczku Sulmierzyce, usytuowanym w południowej części Wielkopolski. Ten unikatowy zabytek ujęty jest na trasie ścieżki questingowej „Perełki Sulimira”, która powstała w ramach ogólnopolskiego „Questingowego Projektu Współpracy”. W queście przedstawiona jest ciekawa historia związana z ratuszem. Mieszkańcy okolicznych wsi z zazdrości, iż takie małe miasto jak Sulmierzyce ma własny ratusz, rozpowiadali, że w razie niepogody można zamontować do niego kółka i schować do pobliskiej stodoły. Być może mówiono tak, ponieważ budynek nigdy nie był podpiwniczony.
Następnym wyjątkowym zabytkiem w Wielkopolsce jest XVII-wieczny Ratusz w Zdunach, którego fundatorem był wojewoda kaliski Rafał Leszczyński. Ta niesamowita budowla, którego architektura zachwyci niejednego znawcę architektury, ma formę parterowego, kwadratowego obiektu, pokrytego dachem trójpołaciowym z czerwonej dachówki. To kolejna z ratuszowych perełek tych okolic, której historie i ciekawostki można odkryć przechodząc inny z questów, przygotowanych w ramach projektu: „Jak to Zduny Trójmiastem się stały”.
– Dzięki ścieżkom, nad którymi pracujemy, ta jak i wiele niesamowitych opowieści z naszego regionu może zostać przekazana młodszym pokoleniom – mówi Kamila Jarocka ze Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Okno Południowej Wielkopolski”, partnera projektu –Uważamy, że jest to doskonała forma aktywnej turystyki, która łączy przyjemne z pożytecznym. Dzięki questingowi możemy utrwalić wiedzę na temat danych zabytków. Mało kto wie, że w takiej niewielkiej miejscowości jak Sulmierzyce znajduje się ratusz uważany za jedyny tego typu obiekt w Europie, zaliczany do zabytków klasy zerowej.
Więcej o innych questach z projektu na www.partnerstwo.questing.pl
